PRL pod rządami Edwarda Gierka

1. Data:

• 1976 - strajki w Ursusie, Płocku i Radomiu stłumione przez ZOMO

2. Cechy rządów Edwarda Gierka:

   a) otwarcie kraju na Zachód:

• zakup licencji na produkcję niektórych produktów zachodnich (samochód Fiat 126p, pepsi-cola rozlewana w polskich wytwórniach itp.)
• branie kredytów w zachodnich bankach

   b) wielkie inwestycje:

• były możliwe dzięki pożyczkom wspomnianym w podpunkcie a)
• budowano wielkie fabryki takie jak Rafineria Gdańska czy Huta Katowice
• ze względu na coraz większą liczbę młodych Polaków pozbawionych szans na mieszkanie, na wielką skalę budowano bloki z tzw. "wielkiej płyty", składano je trochę niczym klocki z wcześniej wyprodukowanych płyt betonowych; w Chodzieży typowymi blokami tego typu są te z ulicy Reymonta

Tu wielkie płyty są doskonale widoczne na ścianie bocznej

   c) sukcesy sportowe:

• piłka nożna (3 miejsce na Mistrzostwach Świata w 1974 r., srebrny i złoty medal olimpijski; w piłce klubowej Górnik Zabrze dotarł do finału nieistniejącego już dziś Pucharu Zdobywców Pucharów)
• piłka siatkowa (złoty medal Mistrzostw Świata 1974, złoty medal olimpijski 1976)
• tenis (wygrana Wojciecha Fibaka turnieju Wielkiego Szlema)
• lekka atletyka (wiele medali olimpijskich)
• skoki narciarskie (Wojciech Fortuna, pierwszy w historii Polski złoty medal w igrzyskach zimowych)
• (nie musicie znać dokładnie tych wszystkich dat i imprez; wystarczy ogólne rozeznanie)

   d) reforma administracyjna:

• zwiększono liczbę województw do 49 i zlikwidowano powiaty (Chodzież znalazła się w województwie pilskim)

   e) narastające problemy w drugiej połowie lat siedemdziesiątych:

• wynikały one głównie z rosnącego zadłużenia Polski (kredyty!)
• doprowadziły do starć robotników z władzą w 1976 roku (Ursus, Radom...)

3. Postacie do zapamiętania:

Edward Gierek

Kazimierz Górski

Irena Szewińska

Podręcznik: 175

Ćwiczenia: 68-69

Reformy stanisławowskie

1. Pojęcia:

• Rada Nieustająca
• Komisja Edukacji Narodowej
• Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych
• Łazienki Królewskie

2. Data:

• 1773 - powstanie Komisji Edukacji Narodowej

3. Reformy Rzeczypospolitej po I rozbiorze:

• utworzenie Komisji Edukacji Narodowej
• utworzenie Rady Nieustającej, pierwszego w historii Polski rządu
• tworzenie nowych szkół podstawowych i średnich
• zamienianie chłopom pańszczyzny na czynsz
• powstawanie manufaktur

4. Postać do zapamiętania:

Hugo Kołłątaj

Podręcznik: str. 181

Zakończenie I wojny światowej

1. Pojęcia:

• u-booty - niemieckie okręty podwodne

2. Daty:

• 1917 - przystąpienie USA do wojny
• 11 XI 1918 - koniec I wojny światowej

3. Nagrałem mój komentarz dotyczący zakończenia I wojny światowej (proszę mieć dla mnie litość, był to pierwszy w moim życiu).

Podręcznik: str. 157

Ćwiczenia: str. 70-71

Spór cesarstwa z papiestwem

1. Pojęcia:

• konkordat wormacki
• konkordat
• celibat

2. Data do zapamiętania:

• 1122 - konkordat wormacki

3. Sytuacja Kościoła w X i XI wieku:

• na przełomie tych wieków Kościół był w głębokim kryzysie:

1. biskupi walczyli ze sobą o stanowisko papieża
2. biskupów i innych urzędników kościelnych mianowali władcy, nie Kościół
3. zdarzały się przypadki symonii, czyli kupowania sobie stanowiska kościelnego (na przykład biskupiego)
4. duchowni otaczali się swoimi rodzinami

• klasztory benedyktyńskie (np. z Cluny) zaproponowały reformy, które miały zwalczyć wymienione wcześniej elementy kryzysu
• papieży zaczęli wybierać kardynałowie, nie cesarz
• jeden z takich papieży, Grzegorz VII, nakazał wprowadzenie wszystkich reform w życie

4. Przyczyny sporu papieża z cesarzem:

• Grzegorz VII ogłosił, że papież, jako przedstawiciel Boga, jest ważniejszy od cesarza
• papież ogłosił, że to on mianował biskupów, nie władcy tacy jak cesarz

5. Spór papieża z cesarze:

• cesarz Henryk IV zaczął próbować obalić papieża
• papież Grzegorz VII ogłosił, że cesarz nie jest już członkiem Kościoła (klątwa kościelna)
• cesarz zaczął błagać papieża o zdjęcie klątwy pod murami Canossy (Kanossy), 
• papież zdjął klątwę

6. Konkordat wormacki:

• cesarz uznał, że to papieże będą mianować biskupów
• majątki należące do biskupstw (na przykład ziemie) nadal będą nadawane przez cesarzy

7. Postacie do zapamiętania:

Henryk IV

Grzegorz VII

UWAGA: w e-dzienniku wysłałem link do zadania nieobowiązkowego, za plusy do aktywności :)

Pamiętajcie: w budynkach gotyckich szukajcie OSTRYCH łuków na oknami i drzwiami, w romańskich łuków PÓŁOKRĄGŁYCH. Poza tym, budynki gotyckie są zazwyczaj smukłe i wysokie, okna podobnie, tymczasem budynki romańskie są niższe, "ciężkie", zwaliste, okien jest mało, są zazwyczaj małych rozmiarów.

Spójrzcie zresztą:

Okno ROMAŃSKIE (łuk okrągły nad oknem)

Okno GOTYCKIE (łuk ostry, poza tym okno jest większe)

Sprawa polska podczas I wojny światowej

1. Pojęcia:

• akt 5 listopada
• Legiony Polskie
• POW

2. Data:

• 5 XI 1916 - akt 5 listopada

3. Najważniejsze polskie jednostki podczas I wojny światowej:

• Legion Puławski - sformowany w Rosji, szybko rozwiązany
• Legiony Polskie - trzy brygady sformowane w Austro-Węgrzech (m. in. przez J. Piłsudskiego); I i III brygada rozwiązane po kryzysie przysięgowym w 1917
• Armia Polska we Francji - tzw. Błękitna Armia, walczyła pod dowództwem J. Hallera do końca I wojny światowej

4. Obietnice wobec Polaków:

• 1916 - akt 5 listopada, Niemcy i Austro-Węgry: powstanie konstytucyjne Królestwo Polskie w sojuszu z państwami centralnymi
• 1917 - car Rosji Mikołaj II: powstanie wolna Polska w unii z Rosją
• 1918 - prezydent USA Thomas Woodrow Wilson: powstanie wolna Polska z dostępem do morza

5. Postacie do zapamiętania:

Józef Piłsudski

Mikołaj II

Roman Dmowski

Ignacy Jan Paderewski

Thomas Woodrow Wilson

Podręcznik: str. 152

Ćwiczenia: str. 68

Postalinowska odwilż i "mała stabilizacja"

1. Pojęcia:

• mała stabilizacja
• poznański czerwiec
• ZOMO
• SB

2. Data:

• 1956 - poznański czerwiec oraz dojście do władzy Władysława Gomułki

3. Efekty odwilży popaździernikowej:

• rozwiązanie UB i powstanie SB
• amnestia dla więźniów politycznych
• uwolnienie kardynała Stefana Wyszyńskiego
• złagodzenie terroru
• polityka "małej stabilizacji"

4. Postacie do zapamiętania:

Bolesław Bierut

Władysław Gomułka

Edward Ochab

Podręcznik: str. 162
Ćwiczenia: str. 62-63

Bunty społeczne w latach 1968 i 1970

1. Daty:

• 1968 - strajki studenckie
• 1970 - zamieszki na Wybrzeżu

2. Przyczyny wydarzeń z 1968 roku:

Brama Uniwersytetu Warszawskiego, 1968

• brak wolności słowa
• odwołanie wystawiania "Dziadów" w warszawskim Teatrze Narodowym (po naciskach ambasady ZSRR)

3. Skutki wydarzeń z 1968 roku:

• wyrzucenie tysięcy studentów z uczelni i wcielenie ich do armii
• aresztowania
• wzrost rządowej propagandy antyżydowskiej (wskazywano przywódców studenckich zamieszek, którzy mieli pochodzenie żydowskie)
• emigracja wielu polskich Żydów do Izraela

4. Przyczyny wydarzeń z 1970 roku:

Transportery opancerzone w Gdyni

• ogłoszenie przez rząd podwyżek cen żywności (średnio o 23%)

5. Skutki wydarzeń z 1970 roku:

• upadek Władysława Gomułki i zastąpienie go przez Edwarda Gierka
• śmierć 41 ludzi
• spalenie kilku Komitetów Wojewódzkich partii

Strajkujący stoczniowcy, Gdańsk

6. Postacie do zapamiętania:

Władysław Gomułka

Edward Gierek

Podręcznik: strona 171

Ćwiczenia: strony 66-67

PAMIĘTAJCIE:

bym mógł ocenić Waszą aktywność na ćwiczeniach, musicie się tam podpisać tak, że będę mógł Was zidentyfikować :)

Konflikt państwa z Kościołem

1. Pojęcia:

• odwilż

2. Data:

• 1966 - obchody milenium chrztu Polski i tysiąclecia państwa polskiego

3. Etapy stosunków państwa z Kościołem za rządów Wł. Gomułki:

• początkowo współpraca w ramach odwilży
• powrót wrogości na początku lat sześćdziesiątych
• atak na Kościół po liście do biskupów niemieckich
• rywalizacja z Kościołem na rozmach uroczystości upamiętniających jubileusz 1966 roku

4. Postacie do zapamiętania:

Stefan Wyszyński

Władysław Gomułka

Ciekawostka: budynek Szkoły Podstawowej nr 3 w Chodzieży wybudowano w ramach hasła "1000 szkół na tysiąclecie państwa polskiego"; jest więc tak zwaną Tysiąclatką.
Podręcznik: strona 167
Ćwiczenia: strony 64-65