Angielska monarchia parlamentarna

1. Pojęcia:

• Monarchia parlamentarna
• Rojaliści
• Izba Gmin
• Izba Lordów
• Akt nawigacyjny

2. Najważniejsze postacie: Karol I, Oliver Cromwell, Henryk VIII, Elżbieta Wielka, Karol II.

3. Najważniejsze daty: 1642 (początek wojny domowej w Anglii), 1649 (egzekucja Karola I), 1660 (restauracja monarchii w Anglii). 

Pierwsi królowie elekcyjni

1. Pojęcia:

• konfederacja
• interreks
• sejm elekcyjny
• sejm konwokacyjny
• sejm koronacyjny
• artykuły henrykowskie
• pacta conventa
• piechota wybraniecka
• wolna elekcja

2. Pierwsza wolna elekcja:

• śmierć Zygmunta II Augusta w 1572 roku
• sejm konwokacyjny, który wybierał miejsce i datę elekcji oraz interreksa (Jakub Uchański)
• sejm elekcyjny w 1573 roku, gdy szlachta wybierała króla (Henryk Walezy)
• sejm koronacyjny, na którym dochodziło do koronacji i podpisania artykułów henrykowskich i pactów conventów

3. Po ucieczce Walezego do Francji, nowym królem wybrano Stefana Batorego z Siedmiogrodu (który poślubił Annę Jagiellonkę).

4. Po wstąpieniu na tron Batorego doszło do ataku Rosji na polskie Inflanty, siły polskie dowodzone przez króla i Jana Zamojskiego pokonały je jednak. Wojnę zakończył rozejm w Jamie Zapolskim z 1582 roku (Rzeczpospolita zajęła rosyjską część Inflant i ziemię połocką).

Kraj wielu wyznań

1. Pojęcia:

• bracia polscy (arianie)
• grekokatolicy
• konfederacja warszawska
• ugoda sandomierska
• unia brzeska

2. Najważniejsze religie i wyznania Rzeczpospolitej:

• katolicyzm
• prawosławie (wschodnia Litwa, Ukraina)
• kalwinizm (Litwa w okolicach Kiejdan, Kielecczyzna, Lubelszczyzna)
• luteranizm (Prusy Książęce, Prusy Królewskie, północna Wielkopolska, Inflanty)
• bracia polscy (Kielecczyzna, Lubelszczyzna)
• poza tym również Ormianie, Żydzi, mennonici, muzułmanie

3. Polska krajem tolerancji religijnej:

• panowanie Zygmunta Augusta: król nie chce prześladowań ("nie jestem królem waszych sumień")
• stworzenie konfederacji warszawskiej: aktu prawnego gwarantującego tolerancję religijną w Rzeczpospolitej

3. Kontrreformacja:

• wprowadzenie w Polsce reform soboru trydenckiego (Stanisław Hozjusz)
• sprowadzenie jezuitów do Polski (Piotr Skarga)
• unia brzeska z kościołem prawosławnym (za panowania Zygmunta III)

4. Główne postacie reformacji: Jan Łaski, Faust Socyn.